در سالهای اخیر با افزایش قیمت طلا و تغییرات قوانین مالیاتی، آگاهی از نحوه محاسبه مالیات طلا به یکی از دغدغههای اصلی خریداران، سرمایهگذاران و طلافروشان تبدیل شده است. بسیاری از افراد هنگام خرید طلا نمیدانند دقیقاً چه مبلغی بابت مالیات میپردازند، چه بخشهایی از فاکتور مشمول مالیات میشود و آیا راهی برای کاهش این هزینه ها وجود دارد یا خیر. از سوی دیگر، طلافروشان نیز با چالشهایی در زمینه نحوه محاسبه مالیات طلا فروشان و مالیات عملکرد مواجه هستند و نیاز به شفافیت بیشتری در این زمینه احساس میشود. اگر بهدنبال یک راهنمای جامع و کاربردی برای درک کامل مالیات طلا و نحوه محاسبه آن هستید، این مقاله مخصوص شماست. تا پایان همراه ما باشید.
مالیات طلا چیست؟
حتما تا به حال با کلمه مالیات بر ارزش افزوده طلا رو به رو شده اید. اما مالیات ارزش افزوده طلا چیست؟ این مالیات به صورت غیرمستقیم هنگام خرید طلا از خریدار اخذ شده و فروشنده آن را به حساب سازمان امور مالیاتی واریز میکند. قانون جدید از دیماه ۱۴۰۰ مقرر کرده است که اصل طلا از این مالیات معاف بوده و تنها اجرت ساخت، حقالعمل و سود فروشنده مشمول مالیات میشوند. نرخ این مالیات در سالهای اخیر معادل ۹٪ بوده و طبق برخی مفاد قانون بودجه سال ۱۴۰۴، به ۱۰٪ رسیده است.
مالیات بر عملکرد طلافروشان یا مالیات بر درآمد نیز نوعی مالیات برای صنف طلافروشان است نه خریدار و بر سود خالص سالانه آنها اعمال میشود. نرخ این مالیات معمولاً بین ۱۵٪ تا ۲۵٪ است که بسته به سطح درآمد سالانه طلافروش تعیین میشود.
بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری در طلا بهتر است یا نقره؟
انواع مالیات طلا و نحوه محاسبه آن
یکی از رایجترین پرسشها در هنگام خرید یا فروش طلا این است که چه نوع مالیاتی به طلا تعلق میگیرد و این مالیات دقیقاً شامل چه بخشهایی میشود؟ برای پاسخ به این سؤال باید بیشتر با انواع مالیات طلا و نحوه محاسبه آن آشنا شوید. در ایران، همانطور که متوجه شدید دو نوع مالیات اصلی برای طلا تعریف شده است که هرکدام مخاطب و روش محاسبه متفاوتی دارند:
۱. مالیات بر ارزش افزوده طلا
این نوع مالیات مستقیماً به خرید طلا مربوط میشود و خریداران در هنگام خرید آن را پرداخت میکنند. بر اساس قانون جدید مالیاتی که از دیماه ۱۴۰۰ اجرایی شده، اصل قیمت طلا از مالیات بر ارزش افزوده معاف شده و تنها اجرت ساخت و سود فروشنده مشمول مالیات میشوند. این تغییر باعث شفافیت بیشتر و کاهش مبلغ مالیاتی برای خریداران شده است. نرخ مالیات بر ارزش افزوده در سال پیش ۹ درصد بوده، اما در طرحهای بودجهای جدید این نرخ به ۱۰ درصد افزایش یافته است.
بنابراین، اگر شما یک خریدار طلا هستید، باید بدانید که مالیات طلا چند درصد است؟ پاسخ این است: ۱۰ درصد از مجموع اجرت ساخت و سود فروشنده، نه از کل قیمت طلا.
بیشتر بخوانید: نکات مهم خرید طلای عروس
۲. مالیات بر عملکرد طلافروشان
این نوع مالیات ارتباطی با خرید روزمره طلا ندارد و به طلافروشان مربوط میشود. طبق قوانین مالیاتی، طلافروشان موظفاند بخشی از سود خالص سالانه خود را بهعنوان مالیات عملکرد به دولت پرداخت کنند. نرخ این مالیات متغیر است و معمولاً بین ۱۵ تا ۲۵ درصد از سود خالص محاسبه میشود. هرچه میزان درآمد سالانه بیشتر باشد، نرخ مالیات عملکرد نیز افزایش مییابد:
|
نوع مالیات |
میزان اعمال | نرخ مالیات | مخاطب |
|
مالیات بر ارزش افزوده طلا |
اجرت + سود | ۹٪ (یا ۱۰٪) | خریداران طلا |
| مالیات بر عملکرد طلافروشان | سود خالص درآمد | ۱۵–۲۵٪ |
خود طلافروشان |
این تفکیک کمک میکند تا بدانید چه مبلغی بابت چه چیزی پرداخت میشود و حق شما بهعنوان خریدار یا فروشنده چیست.
مالیات طلا چگونه حساب میشود؟
برای ارزیابی مالیات طلا و نحوه محاسبه آن باید طبق مراحل زیر پیش بروید:
۱. محاسبه ارزش طلای خام
وزن طلای خریداریشده × قیمت هر گرم طلا (قیمت روز بازار).
۲. محاسبه اجرت ساخت
این مبلغ معمولاً به صورت درصدی از ارزش طلای خام یا مقدار ثابت تعیین میشود. در بسیاری از مراکز بین ۵٪ تا ۱۵٪ یا بیشتر است؛ طلاهای دستساز یا برند اجرت بالاتری دارند.
۳. محاسبه سود فروشنده (۷٪ قانوناً)
طبق قانون، سود فروشنده برابر ۷٪ ارزش طلای خام + اجرت ساخت است. این رقم ثابت است و فروشنده نمیتواند آن را بالا ببرد.
۴. محاسبه مبلغ مالیات بر ارزش افزوده
نرخ مالیات (۹٪ یا ۱۰٪) × (اجرت ساخت + سود فروشنده).
۵. قیمت نهایی پرداختی
قیمت نهایی = ارزش طلای خام + اجرت ساخت + سود فروشنده + مالیات.
مثال:
اگر وزن طلا ۱۰ گرم و قیمت هر گرم طلا ۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان باشد، با وجود اجرت ساخت ۵۰۰,۰۰۰ تومان به همراه درصد سود فروشنده ۷٪ و نرخ مالیات بر ارزش افزوده ۹٪ محاسبه قیمت نهایی به شکل زیر است:
- محاسبه ارزش طلای خام
۱۰ گرم × ۵,۰۰۰,۰۰۰ = ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان - محاسبه سود فروشنده
سود = ۷٪ × (۵۰,۰۰۰,۰۰۰ + ۵۰۰,۰۰۰) = ۷٪ × ۵۰,۵۰۰,۰۰۰ = ۳,۵۳۵,۰۰۰ تومان - محاسبه مالیات بر ارزش افزوده
مالیات = ۹٪ × (۵۰۰,۰۰۰ + ۳,۵۳۵,۰۰۰) = ۹٪ × ۴,۰۳۵,۰۰۰ = ۳۶۲,۰۰۰ تومان - محاسبه قیمت نهایی طلا
قیمت نهایی = ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ + ۵۰۰,۰۰۰ + ۳,۵۳۵,۰۰۰ + ۳۶۲,۰۰۰ = ۵۴,۳۹۷,۰۰۰ تومان
قانون جدید مالیات طلا
از دیماه ۱۴۰۰ قانون جدید بند (ب) ماده ۲۶ قانون مالیات بر ارزش افزوده اجرایی شده است که اصل طلا را از مالیات بر ارزش افزوده معاف میکند و فقط اجرت ساخت، حقالعمل و سود فروشنده مشمول مالیات میگردد.
در سال ۱۴۰۳، نرخ مالیات ۹٪ و در سال ۱۴۰۴ نرخ به ۱۰٪ افزایش یافته، اما ماده ۲۶ مستثنی از این نرخ کلی خواهد بود.
آیا میتوان مالیات طلا را پرداخت نکرد؟
در قانون، پرداخت مالیات برای طلافروشان و خریداران اجباری است. فروشنده وظیفه دارد مالیات دریافتشده را بهصورت الکترونیکی از طریق سامانه مالیاتی مانند evat یا tax.gov.ir ثبت و پرداخت کند. نکته مهمی که بسیاری از فعالان صنف طلا به آن توجه ندارند، این است که سازمان امور مالیاتی معمولاً با استفاده از سامانههای نظارتی، تراکنشهای بانکی، اطلاعات فاکتورهای رسمی و دادههای خرید و فروش را رصد میکند. بنابراین شفافسازی درآمد و ثبت صحیح اطلاعات، میتواند از بروز جریمهها و مالیاتهای سنگین جلوگیری کند.
عدم صدور فاکتور جداگانه برای اجرت و مالیات یا دریافت بیش از نرخ قانونی (مثلاً مالیات از اصل طلا) قانوناً تخلف محسوب میشود و قابل اعتراض است. خریدار میتواند از طلافروش فاکتور رسمی با تفکیک اجرت، سود و مالیات درخواست کند تا از پرداخت اضافی جلوگیری شود.
بیشتر بخوانید: بهترین برندهای طلا در ایران
جمعبندی نهایی
محاسبه مالیات طلا یکی از موضوعاتیست که دانستن نحوه اجرای آن برای خریداران و طلافروشان اهمیت زیادی دارد. بر اساس قانون جدید، اصل طلا از مالیات بر ارزش افزوده معاف است و تنها اجرت ساخت و سود فروشنده شامل مالیات میشوند. این نرخ در حال حاضر 10 درصد است و ممکن است در سالهای آینده افزایش پیدا کند. طلافروشان نیز جدا از این، مشمول مالیات عملکرد با نرخهایی بین ۱۵ تا ۲۵ درصد هستند که بر سود سالانه آنها اعمال میشود. در پایان آگاهی از جزئیات قانونی مالیات طلا، نهتنها از تضییع حقوق خریدار جلوگیری میکند، بلکه به شفافیت بیشتر در معاملات بازار طلا نیز کمک خواهد کرد.
سوالات متداول:
۱. مالیات طلا چند درصد است و به چه چیزی تعلق میگیرد؟
طبق قانون، نرخ مالیات بر ارزش افزوده برای طلا برابر 10٪ است، اما تنها بر اجرت ساخت، حقالعمل و سود فروشنده تعلق میگیرد. اصل طلا معاف است.
۲. مالیات طلا چگونه محاسبه میشود؟
ابتدا ارزش طلای خام را محاسبه کرده، اجرت ساخت را میافزاییم، سپس ۷٪ سود فروشنده را اضافه و در نهایت 10٪ از (سود + اجرت) را مالیات میگیریم.
۳. آیا میتوان مالیات طلا را پرداخت نکرد؟
خیر. دریافت مالیات یا عدم صدور فاکتور رسمی تخلف محسوب میشود. فروشنده موظف است مالیات را به سامانه مالیاتی پرداخت کند و خریدار میتواند خواستار فاکتور رسمی باشد.
