مثقال طلا یکی از اصطلاحات رایج در بازار طلای ایران است که احتمالا در صرافی و طلافروشیها زیاد شنیده باشید. اما آشنایی چندانی با کاربرد آن ندارید و نمیدانید چه نقشی در قیمتگذاری و معاملات عمده دارد. در حالی که دانستن اینکه مثقال طلا چیست، وزن آن چقدر است و چگونه به گرم تبدیل میشود، برای خریداران و فروشندگان طلا الزامی است.
در این مقاله به طور کامل واحد مثقال، فرمول تبدیل مثقال به گرم طلای ۱۸ عیار و عوامل مؤثر بر قیمت آن را بررسی میکنیم تا با اطلاعات کامل و درک عمیق وارد معاملات طلا شوید و انتخاب هوشمندانهتری داشته باشید.
هر مثقال طلا چند گرم است؟
هر مثقال طلا معادل 4.608 گرم بر مبنای وزن طلای 17 عیار است و معادل آن در طلای 18 عیار حدود 4.33 گرم در نظر گرفته میشود. در واقع مثقال یک واحد اندازهگیری سنتی و قدیمی است که عمدتا در بازار طلا و صرافی ایران و کشورهای عربی رواج دارد. به طور کلی در معاملات طلا، قیمتها معمولا بر اساس مثقال طلای 17 عیار اعلام میشود که به آن مظنه طلا هم میگویند.
اصطلاح مثقال در بازار
برای معامله در بازار طلا ابتدا باید بدانیم مثقال طلا چیست و این اصطلاح چطور وارد ادبیات بازار شده است. اصطلاح مثقال از گذشتههای دور و زمانی که دستگاههای دقیق و صنعتی برای اندازهگیری وزن فلزات گرانبها وجود نداشت، به تدریج جای خود را در بازار طلا و جواهر ایران و کشورهای خاورمیانه باز کرد.
مثقال ابتدا برای اندازهگیری وزن کالاهایی مثل ادویه و دارو کاربرد داشت، اما به دلیل دقت نسبی و ریشه تاریخی در بازار طلای ایران و به ویژه شهرهای تهران، تبریز و مشهد به عنوان یک مرجع و واحد استاندارد شناخته شد. قابلیت استفاده در معاملات کلان و عمده، مرجع قیمتگذاری پایه و کاهش خطای محاسبات در مقادیر بالا از جمله مزایا و کاربردهای مثقال در بازار طلا محسوب میشوند.
تبدیل مثقال به گرم طلای ۱۸ عیار
برای محاسبه مثقال طلا و تبدیل مثقال به گرم طلای ۱۸ عیار ابتدا باید بدانید که هر مثقال طلای 17 عیار برابر با 4.6083 گرم و عیار و خلوص طلای پایه یا 17 عیار برابر با 705 است. حالا کافی است این دو عدد را در هم ضرب کرده و حاصل را بر عیار طلای مورد نظر (18 عیار) یعنی عدد 750 تقسیم کنیم. حاصل فرمول به شکل زیر است:
4.6083 × ۷۰۵ / ۷۵۰ = 4.3318
به این ترتیب حالا میدانیم که یک مثقال طلا برابر با 4.3318 گرم طلای 18 عیار است. برای محاسبه قیمت یک گرم طلای ۱۸ عیار هم کافی است قیمت یک مثقال طلا را داشته باشیم و آن را بر عدد 4.3318 تقسیم کنیم. به کمک این فرمول، معاملهگران و مشتریان میتوانند وزن و قیمت طلای 18 عیار را به شکل استاندارد محاسبه کنند.
انواع مثقال
-
مثقال شرعی
این مثقال همانطور که از نامش پیداست، بر اساس شریعت اسلام تعیین شده و در امور مربوط به محاسبات شرعی و مذهبی مسلمانان مثل زکات، مهریه، دیه و… کاربرد دارد. وزن هر مثقال شرعی برابر با 18 نخود و معادل 3.456 گرم است. گرچه این واحد اندازهگیری معمولا در بازار طلا و جواهر استفاده نمیشود، اما همچنان در محاسبات دینی اعتبار و اهمیت خود را حفظ کرده است.
-
مثقال صیرفی
مثقال صیرفی به عنوان رایجترین نوع مثقال در بازار طلا و جواهر ایران شناخته میشود و ریشه آن به کلمه صراف برمیگردد. وزن هر مثقال صیرفی معادل ۴.۶۰۸۳ است و طلافروشان و صرافان از این واحد اندازهگیری در تمام معاملات بازار طلا استفاده میکنند. به همین دلیل به عنوان یک واحد استاندارد و رسمی توسط اتحادیه طلا و جواهر پذیرفته شده و تسهیل و یکسانسازی معاملات طلا در کل کشور را به دنبال داشته است.
-
مثقال معمولی
مثقال معمولی عمدتا برای محاسبه کالاهای کم ارزشتر از طلا و نقره استفاده میشود و در بازار طلا و جواهر کاربرد چندانی ندارد. وزن مثقال معمولی حدودا ۴.۶۸۷۵ گرم است که برای سهولت سنجش و سریعتر و سادهتر شدن محاسبات معادل 4.5 یا 5 گرم در نظر گرفته میشود.
در واقع وزن این نوع مثقال طبق توافق بین خریدار و فروشنده میتواند تغییر کند و در معاملاتی که سرعت مهمتر از دقت است، کاربرد بیشتری دارد. در نهایت باید بدانید وقتی در بازار طلا صحبت از مثقال میشود، منظور همان مثقال صیرفی یا مثقال رایج و استاندارد به وزن ۴.۶۰۸۳ گرم است.
عوامل مؤثر بر قیمت مثقال طلا
-
نرخ ارز
یکی از مهمترین عوامل در تعیین و محاسبه مثقال طلا، نوسانات نرخ ارز و به طور مشخص، قیمت دلار آمریکا است. زیرا طلا هم در بازارهای جهانی و هم در بازار ایران بر اساس نرخ دلار قیمتگذاری میشود و هر گونه تغییر در قیمت دلار به طور مسقیم روی قیمت طلا تاثیر میگذارد. هر چقدر قیمت دلار افزایش یابد، قیمت مثقال طلا هم بالا میرود و کاهش قیمت دلار هم کاهش قیمت طلا را به دنبال دارد.
-
قیمت جهانی طلا
یکی از شاخصهای خارجی که به طور مستقیم روی قیمت مثقال طلا تاثیر دارد، نرخ اونس جهانی طلا است. یعنی در صورت افزایش قیمت اونس طلا در بازارهای بینالمللی، قیمت مثقال طلا در بازارهای داخلی هم افزایش خواهد یافت و بالعکس.
-
سیاستهای پولی و نرخ بهره
تصمیمات و سیاستهای پولی و مالی بانک مرکزی مثل تغییر نرخ بهره میتواند روی قیمت مثقال طلا اثرگذار باشد. در صورتی که بانکهای مرکزی به ویژه فدرال رزرو آمریکا نرخ بهره را افزایش دهند، جذابیت سرمایهگذاری در طلا برای سرمایهگذاران کاهش مییابد و ترجیح میدهند دارایی خود را در بخشهایی مثل اوراق قرضه و سپردههای بانکی وارد کنند. در نتیجه تقاضا برای طلا کاهش مییاید و قیمت طلا هم سیر نزولی پیدا میکند.
-
شرایط اقتصادی و سیاسی
نوسانات اقتصادی، تورم و عدم ثبات در قیمتها از یک سمت و تنشهای سیاسی مثل تحریم، ناآرامیهای داخلی و جنگ از سمت دیگر میتواند بر قیمت طلا تاثیرگذار باشد. در دورههای تورمی و بحرانهای سیاسی و اقتصادی سرمایهگذاران برای حفظ ارزش داراییها و قدرت خرید خود تمایل بیشتری به خرید طلا به عنوان یک دارایی امن دارند و همین افزایش تقاضا باعث افزایش قیمت طلا میشود. اما کنترل تورم و ثبات در بازار سهام میتواند تقاضا برای طلا را کاهش داده و باعث کاهش قیمت این فلز گرانبها شود.
-
عرضه و تقاضا
عرضه و تقاضا مبنای اقتصاد را تشکیل میدهد و تاثیر مستقیمی روی قیمتها از جمله قیمت طلا و جواهر دارد. هر چقدر تقاضا برای طلا افزایش یابد، قیمت طلا هم سیر صعودی به خود میگیرد و بالعکس. افزایش تقاضا میتواند به دلایل مختلفی مثل اعیاد و مناسبتهای ملی و مذهبی، تورم و بیثباتی اقتصاد، افزایش درآمد و… باشد. در نقطه مقابل اگر عرضه طلا در بازارهای جهانی و داخلی افزایش یابد، قیمت طلا شکسته میشود و سیر نزولی پیدا میکند.
تفاوت مثقال طلا با انس طلا
مثقال طلا یک واحد اندازهگیری سنتی و قدیمی است که عمدتا در بازار خاورمیانه به ویژه در ایران و کشورهای عربی کاربرد دارد و وزن آن حدود 4.608 گرم است. اما انس طلا یک واحد اندازهگیری جهانی به شمار میرود و معادل 31,1035 گرم طلای 24 عیار در نظر گرفته میشود.
به عبارت دیگر، یک انس طلا حدود 6.75 برابر یک مثقال طلا وزن دارد و برای معاملات کلان و عمده در سطح جهانی استفاده میشود. اما مثقال معمولا برای معاملات و خرید و فروشهای داخلی کاربرد دارد. ضمنا انس با خلوص و عیار 24 محاسبه میشود، اما قیمتگذاری مثقال طلا در بازار ایران معمولا بر پایه طلای 17 عیار صورت میگیرد.
چرا طلا را بر اساس مثقال قیمتگذاری میکنند؟
- سابقه تاریخی و فرهنگی و آشنایی مردم با این واحد اندازهگیری از گذشتههای دور تا امروز
- سهولت در محاسبات عمده و کاهش خطاهای محاسباتی به دلیل وزن مشخص و ثابت
- هماهنگی و تطابق با نیازهای بازارهای داخلی، تسهیل در تفاهم بین فروشندگان و خریداران و افزایش سرعت و دقت معاملات
- ایجاد یکپارچگی قیمت در بازارهای سراسر کشور و کاهش نوسانات به ویژه در معاملات کلان و عمده
جمعبندی
در انتها و پس از خواندن این مقاله شما میدانید مثقال طلا چیست و یک مثقال چند گرم است؟ هر مثقال طلا معادل 4.608 گرم طلای 17 عیار در نظر گرفته میشود و عوامل مختلفی مثل نرخ ارز، سیاسیتهای پولی و نرخ بهره، بحرانهای سیاسی و اقتصادی، قانون عرضه و تقاضا و قیمت جهانی طلا روی قیمت مثقال طلا اثرگذار است.
برای تبدیل مثقال به گرم طلای ۱۸ عیار هم کافی است وزن هر مثقال طلا را در عیار طلای پایه ضرب کرده و حاصل را بر خلوص طلای 18 عیار تقسیم کنید. در نهایت لازم است بدانید واحد مثقال معمولا در معاملات عمده و طلای آبشده کاربرد دارد و اگر قصد انجام این نوع معامله را دارید، آشنایی دقیق با وزن و فرمول تبدیل مثقال به گرم برای بهبود دقت و شفافیت معاملات ضروری است.
